انواع وام ها و تسهیلات بانکی و نحوه محاسبه

انواع وام ها و تسهیلات بانکی و نحوه محاسبه

انواع وام ها و تسهیلات بانکی و نحوه محاسبه به این صورت میباشد که، وام نوعی قرض دادن محسوب می شود که بین دو شخصیت حقوقی و یا حقیقی به مدت زمان مشخص و به صورت سودی و یا قرض الحسنه با شرایط تعیین شده ( نرخ سود، کارمزد، مبلغ هر قسط، جریمه دیرکرد، مدت زمان بازپرداخت و . ) و مورد موافقت هر دو طرف، گفته می شود.

تفاوت بین وام و تسهیلات؟

وجوهی که در جهت افزایش تولید و کمک‌رسانی به واحدهای صنعتی راکد پرداخت می‌شوند، در حقیقت همگی به نوعی تسهیلات هستند. این در حالی است که وجوه پرداخت شده برای مواردی مانند ازدواج، خرید مسکن، درمان، و … وام هستند.

شما وقتی یک کالایی را قسطی از بازار می‌خرید، در واقع فروشنده، خرید کالا را برای شما سهل کرده یا به شما تسهیلات داده است.

اگر پولی را از کسی می‌گیرید به قصد اینکه با آن کار کنید و هر چه سود بدست آمد به نسبتی، بین هم تقسیم کنید، آن طرف به شما تسهیلات داده است. چون شما به تنهایی پول نداشتید.

احتمالا برای همه ما پیش آمده که می خواهیم کار جدیدی انجام دهیم یا مبلغی که قصد داریم هزینه کنیم را در حساب بانکی موجود نداریم و به ناچار مجبوریم که از وام استفاده کنیم.

حتما بخوانید : ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم

وام هایی که خیلی زیاد توسط عموم استفاده می شوند شامل :

• مضاربه (بازرگانی داخلی ـ صادراتی ـ وارداتی)
• مشارکت مدنی ( بازرگانی ـ تولیدی ـ صادراتی ـ مسکن و ساختمان)
• فروش اقساطی (مواد اولیه ـ ماشین آلات ـ مسکن)
• قرض الحسنه (ازدواج ـ تعمیر و تامین مسکن ـ کمک هزینه درمان ـ کمک هزینه تحصیلی)

معمولاً شرایط دریافت وام و ضامن در مورد بانک‌های مختلف و نوع وام متفاوت است اما قانون ضمانت ثابت بوده و در مورد همه وام‌ها صدق می‌کند.

تعریف چند نمونه از انواع وام :

قرض الحسنه

در نظام بانکداری ربوی، وجه نقد به صورت وام یا انواع دیگر تسهیلات ربوی در اختیار مشتری قرار می گیرد تا او به هر نحو که مایل است آن را به مصرف برساند ولی در بانکداری بدون ربا، نیاز مشتریان مستقیما و در قالب تسهیلات اعطایی توسط بانک تأمین و برطرف میشود.

مضاربه

مضاربه قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین (مالک) عهد‌ه دار تامین سرمایه (نقدی) میگردد، با قید این که طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک باشند.

مضاربه در امور بازرگانی، دارای شرایطی کاملاً مشابه مشارکت مدنی میباشد، با این تفاوت که در مضاربه، صددرصد سرمایه ولی در مشارکت مدنی درصدی از سرمایه مورد نیاز برای اجرای عملیات موضوع مشارکت از طرف مؤسسه تأمین میگردد.

حتما بخوانید : راههای پرانرژی بودن برای حسابداران

ازدواج

همان‌طور که از نام این وام برمی‌آید، وام ازدواج به زوجینی که از زمان ازدواجشان بیش از یک سال نگذشته باشد تعلق می‌گیرد.

بطور نمونه مراحل دریافت تسهیلات مسکن را شرح می دهیم.

مراحل اخذ تسهیلات مسکن در بانک مسکن :

اولین مرحله دریافت تسهیلات، ارائه اسناد و مدارک لازم  و مورد نیاز می باشد.

این مدارک شامل سند منزل مورد معامله، پروانه ساخت با عمر کمتر از ۲۰ سال، پایانکار، مبایعه نامه و صورت مجلس تفکیکی است.

همچنین مدارک شناسایی تسهیلات گیرنده، فروشنده و ضامن نیز دیگر مدارک لازم برای تشکیل پرونده است. 

کنترل مدارک ارائه شده و اخذ استعلامهای مروبطه توسط شعبه انجام خواهد گرفت. در هر صورت اگر تسهیلات گیرنده قبلا دارای چک برگشتی یا قسط معوق در سیستم بانکی بوده باشد لازم است نسبت به تعیین تکلیف بدهی یا چک برگشتی در سامانه استعلام بانک مرکزی اقدام کند.

در صورت تکمیل مدارک و پس از اخذ استعلامهای مربوطه، پرونده جهت ارزیابی به کارشناس بانک ارجاع خواهد شد

کارشناس نیز ضمن بازدید از ملک ارزش تقریبی ملک و عمر مفید ساختمان را در گزارش خود اعلام میکند. ارزش ملاک ملاک مبلغ تسهیلات و عمر مفید ساختمان شاخصی برای مدت زمان قسط بندی تسهیلات می باشد.

اگر مشتری قبلا در بورس فعالیت داشته و یا در گذشته تسهیلات اوراق دریافت کرده باشد دارای کد بورسی خواهد بود. در غیر این صورت باید ثبت مشتری برای دریافت کد بورسی توسط شعبه انجام گیرد

بدیهیست که مشتریانی که تصمیم به استفاده از تسهیلات باسپرده مانند صندوق مسکن یکم یا جوانان دارند لازم به طی کردن این مرحله نیستند و پس از امتیاز گیری تسهیلات ، به دفترخانه مراجعه خواهند کرد.

پس از دریافت کد بورسی خرید اوراق انجام خواهد شد خرید اوراق با انتقال وجه به حساب کارگزاری بانک مسکن در شعب  و یا کارگزاری های مجاز دیگر صورت خواهد گرفت.

آنچه در این مرحله مهم است اینست که با توجه به گزارش ارزیاب و تسهیلات مورد نیاز اوراق خریداری شود. موارد زیادی را شاهد بودم که مشتری شخصا و با توجه به مبلغ تسهیلات مورد نظر خودش اقدام به خرید اوراق کرده ولی طبق  گزارش ارزیاب وی نمی توانسته آن مبلغ وام را دریافت نماید البته در صورتی که اوراقی بیش از نیاز خریده شود برای فروش آن باید ۴ ماه صبر کرد.

پس از ابطال اوراق خریداری شده و دریافت رمز آن می توان گفت که به پایان فرآیند دریافت تسهیلات نزدیک شده ایم

در این مرحله با استفاده از رمز دریافتی اوراق قرارداد تسهیلات در سیستم تسهیلات بانک مسکن ثبت شده و قراردادها همراه با پیش نویس سند رهنی جهت ارائه به دفتر خانه آماده می شود تسهیلات گیرندگان با سپرده در این مرحله پیش نویس سند رهنی خود را جهت تحویل به دفترخانه دریافت خواهند کرد.حضور خریدار، فروشنده و ضامن در این مرحله جهت امضای قراردادها و فرمهای مربوطه لازم است

در دفترخانه سند ملک به نفع بانک رهن می شود. پس از مراجعه خریدار و فروشنده از دفترخانه، چک تسهیلات که در وجه فروشنده نوشته شده و توسط دفترخانه تایید شده قابل پاس شدن در شعبه است.

پس از ثبت سند رهنی در سیستم تسهیلات بانک مسکن، فروشنده چک خود را که معادل مبلغ تسهیلات است دریافت میکند. خریدار نیز کارت قسط خود را تحویل خواهد گرفت.

محاسبه سود تسهیلات :

فرمول کلی محاسبه سود برای تسهیلات با اقساط مساوی ماهیانه که معمولا تعداد زیادی از تسهیلات دریافتی را شامل می‌شود به صورت زیر محاسبه می‌شود.

سود تسهیلات = 2 * 12 * 100 / ( فاصله اقساط به ماه + تعداد کل اقساط ) * نرخ * مبلغ اصل تسهیلات

به طور مثال اگر مبلغ یک میلیون تومان وام با بهره 15 درصد و بازپرداخت 12 ماهه دریافت کرده باشیم باید به این صورت مبلغ سود را محاسبه کنیم.

1.000.000*15*(12+1)/2400=81.250

با درنظر گرفتن فرمول فوق، در کل مشتری باید برای مبلغ یک میلیون تومان با نرخ 15 درصد 81 هزار و 250 تومان سود پرداخت کند. برای بدست آوردن مبلغ اقساط ماهیانه نیز باید از فرمول زیر محاسبات را انجام داد.

مبلغ اقساط ماهانه=تعداد اقساط/(مبلغ بهره +اصل وام)

(1.000.000+81.250)/12=90.104

با این تفاسیر مبلغ هرقسط با درنظر گرفتن نرخ 15 درصد و بازپرداخت یک ساله رقم 90 هزارو 104 تومان را نشان می دهد. این نکته حائز اهمیت است که در مثالهای بالا سود کل وام به تمامی اقساط به نسبت مساوی تقسیم شده ولی در وام های قرض الحسنه سود مربوط به هر سال را در قسط اول از وام گیرنده دریافت می‌کنند یا کل سود وام را در هنگام اعطای وام به مشتری از مبلغ وام کسر می‌کنند، یعنی کل سود(کارمزد) را همان اول دریافت می‌کنند

حتما بخوانید : بهترین نرم افزار حسابداری چیست ؟

البته فرمول محاسبه جدیدی نیز وجود دارد که فقط شامل بخشی از تسهیلات بانکی ( تسهیلات اقساطی با عقود مبادله‌ای ) می‌شود.

گردآوری : عظیم صحرایی